نیروی انسانی به عنوان سرمایه ارزشمند سازمانی، نقش کلیدی در عملکرد، کیفیت، نوآوری و توسعه سازمان‌ها دارد. HRM برای جذب، حفظ، انگیزه‌بخشی و توسعه منابع انسانی مسئولیت دارد و با ترکیب استراتژی‌ها و رویکردهای مدیریتی مناسب، باعث ارتقاء عملکرد و رشد سازمان می‌شود.مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management یا HRM)) عبارت است از برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل تمامی جنبه‌های مرتبط با نیروی انسانی در یک سازمان. هدف اصلی مدیریت منابع انسانی، حفظ و تقویت برتری سازمانی از طریق بهره‌وری بیشتر و بهتر از منابع انسانی است. این فرایند شامل مدیریت موارد مختلفی مانند استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد، حقوق و دستمزد، ایمنی و بهداشت، تعادل کار-زندگی، ارتقاء و ترفیعات، انگیزش و مشارکت کارکنان و سایر موارد مرتبط با نیروی انسانی می‌شود.
وظایف اصلی مدیریت منابع انسانی عبارت‌اند از:
1. برنامه‌ریزی منابع انسانی: شامل برنامه‌ریزی و پیش‌بینی نیازهای نیروی انسانی در آینده و تنظیم سیاست‌ها برای تأمین نیروی کافی و مهارت‌دار است. برنامه‌ریزی منابع انسانی (HR planning) یک فرآیند استراتژیک در مدیریت منابع انسانی است که به طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی نیازهای نیروی کار سازمان در آینده می‌پردازد. هدف اصلی این فرآیند، تأمین نیروی انسانی کافی، مهارت‌دار و با توانمندی‌های لازم برای اجرای وظایف و مسئولیت‌های سازمان و تضمین بهره‌وری و موفقیت طولانی‌مدت آن است.
برنامه‌ریزی منابع انسانی عملی است که در آن از داده‌ها و اطلاعات مربوط به عملکرد گذشته و فعلی سازمان، روند رشد و توسعه آینده و تغییرات محتمل در صنعت و بازار کار استفاده می‌شود تا نیازهای نیروی کار در آینده به درستی تعیین شود و برنامه‌ها و راهبردهای مناسبی برای تأمین و توسعه نیروی انسانی در نظر گرفته شود
2. استخدام و جذب نیرو: انتخاب و جذب کارمندان مناسب برای شغل‌ها و موقعیت‌های مختلف در سازمان.استخدام و جذب نیروی انسانی یکی از وظایف اساسی مدیریت منابع انسانی (HRM) است که برای هر سازمان بسیار اهمیت دارد. این فرآیند به انتخاب و جذب افراد مناسب با مهارت‌ها و توانمندی‌های مورد نیاز برای اجرای وظایف و رسیدن به اهداف سازمان کمک می‌کند. استخدام و جذب نیرو در HRM به طریقی سازمان‌ها را به نیروهای کاری کیفیتی و متناسب با نیازهای سازمانی تجهیز می‌کند.
3. آموزش و توسعه: ارائه برنامه‌های آموزشی به کارکنان برای افزایش مهارت‌ها و توانمندی‌هایشان و ارتقاء سطح دانش آن‌ها از جمله وظایف مدیریت منابع انسانیست .آموزش و توسعه نیروی انسانی یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت منابع انسانی (HRM) است که به افزایش مهارت‌ها، دانش، و توانمندی‌های کارکنان در سازمان کمک می‌کند. این فرآیند با هدف بهبود عملکرد کارکنان، تسهیل رشد شغلی و حرفه‌ای آن‌ها، افزایش رضایت شغلی و ارتقاء کارآیی سازمان انجام می‌شود. آموزش و توسعه، به عنوان یک فرآیند طولانی‌مدت، در نقش تعیین‌کننده‌ای برای پیشرفت و پیشروی سازمان‌ها قرار دارد
4. ارزیابی عملکرد: انجام ارزیابی‌های منظم عملکرد کارکنان و ارزیابی تأثیر آن‌ها در اهداف سازمان. ارزیابی عملکرد کارکنان یکی از مراحل مهم و حیاتی در مدیریت منابع انسانی (HRM) است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد کارکنان را ارزیابی کرده و از میزان تطابق آن با اهداف سازمانی اطمینان حاصل کنند. این فرآیند به عنوان یک ابزار مدیریتی استراتژیک، باعث افزایش بهره‌وری، انگیزه و رضایت شغلی کارکنان، تشویق به بهبود عملکرد، تعیین نیازهای آموزشی و توسعه‌ای، و نهایتاً بهبود کارایی سازمان ها میشود.
5. مدیریت دستمزد و حقوق: تنظیم و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مرتبط با حقوق و دستمزد کارکنان.مدیریت دستمزد و حقوق از جمله وظایف مهم و حساس در حوزه مدیریت منابع انسانی (HRM) است که به مدیریت و پرداخت حقوق و مزایا به کارکنان می‌پردازد. این فرآیند به تعیین و تنظیم دستمزد، حقوق، مزایا و پاداش‌های کارکنان می‌پردازد تا ارتباط متعادل و پایداری میان کارکنان و سازمان ایجاد شود و کارکنان انگیزه و انگیزش کافی برای بهبود عملکرد خود داشته باشند.
6. مدیریت رفاه و بهداشت: ارتقاء سلامت و رفاه کارکنان و اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های مرتبط با بهداشت و ایمنی در محیط کار.هم از موارد مهم  وظایف مدیریت منابع انسانیست .مدیریت رفاه و بهداشت کارکنان یکی از جنبه‌های مهم و حیاتی مدیریت منابع انسانی (HRM) است که به حفظ و بهبود سلامت و رفاه کارکنان در سازمان اهمیت می‌دهد. این فرآیند به ارائه خدمات، امکانات و برنامه‌های متنوعی برای بهبود کیفیت زندگی و سلامتی کارکنان و تسهیل شرایط کار آن‌ها می‌پردازد. مدیریت رفاه و بهداشت کارکنان به منظور افزایش رضایت شغلی، انگیزش، حفظ نیروی انسانی و کاهش خستگی و بیماری‌ها در محیط کار بسیار مهم است.
7. مدیریت ارتقاء و ترفیعات: ارائه فرصت‌های ارتقاء و ترفیع به کارکنان بر اساس عملکرد و توانمندی‌هایشان.مدیریت ارتقا و ترفیعات در منابع انسانی (HRM) یکی از وظایف مهم مدیریت منابع انسانی است که به ترتیب، توسعه حرفه‌ای و تقدیر از کارکنان با عملکرد برتر را هدف دارد. این فرآیند به ارتقاء کارکنان با پتانسیل و عملکرد برتر به موقع و مرتب، و براساس معیارهای مشخص، انجام می‌شود. هدف این فرآیند افزایش رضایت کارکنان، ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد و حفظ نیروهای با ارزش است.
8. ایجاد انگیزه کارکنان: شناسایی عوامل انگیزشی و اجرای برنامه‌ها برای افزایش رضایت و انگیزه کارکنان را باید به کار گرفته شود. ایجاد انگیزه برای کارکنان یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین وظایف مدیران و مدیریت منابع انسانی است. انگیزه، نیروی محرکه داخلی کارکنان برای انجام وظایف و دستیابی به اهداف سازمانی است که به تحقق اهداف سازمان کمک می‌کند و عملکرد و کارایی کل سازمان را بهبود می‌بخشد.

از جمله راهکارهای ایجاد انگیزه برای کارکنان:
• تعیین اهداف و روشن‌نمودن نقش کارکنان: ارتقاء انگیزه کارکنان، از طریق تعیین اهداف و روشن‌سازی نقش آن‌ها در دستیابی به اهداف سازمانی است. کارکنان باید بدانند که چگونه وظایفشان به اهداف کلان سازمان مرتبط هستند و چگونه نقش‌ آنها در موفقیت سازمان تأثیر دارد.
• ارتقاء رفاه و امکانات: ارتقاء رفاه و ارائه امکانات مناسب به کارکنان انگیزه آن‌ها را افزایش می‌دهد. امکانات مثل فضاهای کاری مناسب، تجهیزات مدرن، برنامه‌های تعادل کار و زندگی، ترتیبات تعطیلات و مرخصی، بیمه‌های اجتماعی و... می‌تواند موجب ارتقاء رضایت و انگیزه کارکنان شود.
• تشویق و پاداش: تشویق کارکنان برای عملکرد برتر و ارائه پاداش‌های مناسب به آن‌ها از جمله ابزارهای مهم برای ایجاد انگیزه است. پاداش‌ها می‌تواند مالی مثل افزایش حقوق، پاداش‌های نقدی و غیره باشد یا غیرمالی مثل تقدیر و تشکر عمومی یا ارتقاء شغلی.
• توسعه فردی و ارتقاء مهارت‌ها: ایجاد فرصت‌های توسعه فردی و ارتقاء مهارت‌ها برای کارکنان موجب افزایش انگیزه آن‌ها برای بهبود عملکرد و رشد حرفه‌ای می‌شود.
• ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب: ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت که از محیط کاری سالم، تشویق به همکاری، ارتقاء مهارت‌ها و دانش، احترام به کارکنان و ارزش‌گذاری بر افراد وابسته استفاده می‌کند، انگیزه کارکنان را تقویت می‌کند.
• ارتقاء رهبری: رهبران با رفتارها و رویکردهای خود می‌توانند انگیزه کارکنان را تأثیرگذاری کنند. رهبرانی که به عنوان نمونه‌های خوبی از رفتارها و ارزش‌ها عمل می‌کنند و از ارتباط با کارکنان مراقبت می‌کنند، می‌توانند انگیزه کارکنان را افزایش دهند.
با استفاده از این راهکارها و روش‌ها، می‌توانید انگیزه کارکنان را افزایش داده و اثربخشی و عملکرد سازمان را بهبود بخشید. ایجاد انگیزه کارکنان نیازمند نظارت و پیگیری مداوم است و بهتر است با توجه به نیازها و ویژگی‌های سازمان خود، برنامه‌ها و راهکارهای مناسب را اجرا کنید.
9. مدیریت تناسب کار-زندگی: ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی کارکنان و ارائه امکانات مرتبط با این موضوع.مدیریت تناسب کار-زندگی یک رویکرد استراتژیک در مدیریت منابع انسانی (HRM) است که به توازن بین زندگی شخصی و حرفه‌ای کارکنان توجه می‌کند. این رویکرد به ایجاد شرایطی در محیط کار می‌پردازد که کارکنان بتوانند وظایف حرفه‌ای خود را انجام داده و در عین حال زندگی شخصی و خانوادگی خود را تعادل دهند .مدیریت  تناسب کار و زندگی به دنبال ایجاد یک محیط کاری منعطف و پشتیبانی‌کننده است که کارکنان بتوانند زمان و انرژی لازم برای فعالیت‌ها و مسئولیت‌های زندگی شخصی خود را همچنان حفظ کنند. این اقدام می‌تواند به افزایش رضایت و انگیزه کارکنان، کاهش خستگی و استرس و افزایش بهره‌وری منجر شود
10. مدیریت تغییرات: مدیریت و تسهیل فرآیندهای تغییرات سازمانی و تأمین مشارکت کارکنان در این فرآیندها.مدیریت تغییرات در منابع انسانی (HRM) به مجموعه‌ای از روش‌ها، راهبردها و فرآیندها اطلاق می‌شود که به اداره و مدیریت تغییرات سازمانی در زمینه منابع انسانی اختصاص دارد. تغییرات در سازمان‌ها برای پاسخ به نیازها و تغییرات محیطی، رشد و توسعه، بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف استراتژیک ضروری هستند. این تغییرات می‌توانند شامل تغییر در فرآیندها، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، سیاست‌ها و اجرای اصول و معیارهای منابع انسانی باشند
مدیریت منابع انسانی از نقش بسیار حیاتی در موفقیت و عملکرد بهینه سازمان‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک برخوردار است. ایجاد فضای کاری مناسب، انگیزه‌بخشی، توانمندسازی کارکنان، و مدیریت منابع انسانی باعث بهبود عملکرد کلی سازمان و دستیابی به اهداف آن می‌شود.یکی از دیگر عواملی که بر مدیریت منابع انسانی تاثیر میگذارند، مدیریت محیط برون سازمانیست.
محیط برون‌سازمانی (External Environment) به کلیه عوامل و شرایطی اطراف یک سازمان اطلاق می‌شود که می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد و عملیات آن تأثیر بگذارند. این عوامل برون‌سازمانی ناشی از شرایط خارجی سازمان هستند و قابل کنترل مستقیم توسط سازمان نیستند. محیط برون‌سازمانی در واقع محیط گسترده‌ای است که سازمان در آن فعالیت می‌کند و از طریق آن با عوامل خارجی در تعامل است.

عوامل برون‌ سازمانی می‌توانند تأثیرات متعددی بر مدیریت منابع انسانی (HRM) داشته باشند. در زیر به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنم:
1. تأثیر بر برنامه‌ریزی منابع انسانی: شرایط اقتصادی، فرهنگ اجتماعی و شرایط رقابتی بازار کار، تأثیر زیادی بر برنامه‌ریزی منابع انسانی دارند. نیازهای نیروی کار، تعداد و نوع کارمندان مورد نیاز، و استراتژی‌های جذب و حفظ کارکنان بر اساس شرایط برون‌سازمانی تعیین می‌شود.
2. تأثیر بر انگیزش و رضایت کارکنان: شرایط اجتماعی، اقتصادی و قانونی می‌توانند بر انگیزش و رضایت کارکنان تأثیر بگذارند. در موقعیت‌هایی که بازار کار رقابتی است، سازمان‌ها می‌توانند به کمک سیاست‌ها و برنامه‌های متنوع مزایا و محیط کاری مناسب، کارکنان را تحت تأثیر مثبت قرار دهند.
3. تأثیر بر آموزش و توسعه: پیشرفت‌های تکنولوژیکی و نوآوری‌ها می‌توانند نیازهای آموزشی و توسعه‌یافتگی کارکنان را تغییر دهند. برای مواکبه این تغییرات، سازمان‌ها باید برنامه‌های آموزشی مناسب و بازآموزی را براساس نیازهای فنی و مهارتی جدید ارائه دهند.
4. تأثیر بر مدیریت تغییرات: شرایط فناوری، سیاسی و اقتصادی می‌توانند باعث ایجاد نیاز به تغییرات در سازمان‌ها شوند. مدیریت تغییرات مؤثر می‌تواند با کمک مدیریت منابع انسانی، تأثیرات مثبت و کمتر دلخواهی از تغییرات را بر کارکنان ایجاد کند.
5. تأثیر بر ارتقاء و ترفیعات: شرایط رقابتی و شرایط بازار کار می‌توانند نیاز به ارتقاء و ترفیعات کارکنان را تغییر دهند. سازمان‌ها باید برنامه‌های ارتقاء مناسب براساس نیازهای فنی و مهارتی کارکنان ارائه دهند.
6. تأثیر بر سیاست‌ها و مزایا: محیط قانونی و اقتصادی می‌تواند بر سیاست‌ها و برنامه‌های حقوقی و مزایای کارکنان تأثیر بگذارد. تطابق سیاست‌ها و برنامه‌ها با شرایط محیط برون‌سازمانی می‌تواند به حفظ و جذب نیروی کار ماهر کمک کند.
مدیریت منابع انسانی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد و موفقیت سازمان‌ها است. این حوزه مدیریتی به ارتقاء کارکنان، توسعه فرهنگ سازمانی، ارتقاء عملکرد و بهره‌وری، ایجاد رضایت و انگیزه در کارکنان، ایجاد تناسب کار-زندگی، مدیریت تغییرات و بسیاری از جنبه‌های دیگر از نیروی انسانی می‌پردازد.
با استفاده از روش‌ها و فنون مدیریت منابع انسانی، سازمان‌ها می‌توانند نیروی کار خود را بهبود بخشند و به موفقیت‌های بزرگ‌تر دست یابند. ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب، ارتقاء مهارت‌ها، ایجاد انگیزه و تشویق کارکنان، ایجاد تناسب بین کار-زندگی، اجرای تغییرات به شکل مناسب و... از جمله اقداماتی هستند که مدیریت منابع انسانی برای انجام آن‌ها بهره‌گیری می‌کند.
در نتیجه، مدیریت منابع انسانی نقش اساسی در پیشبرد و توسعه سازمان‌ها دارد و به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت سازمان‌ها محسوب می‌شود. برای رقابت بازار، حفظ نیروی کار با ارزش، ارتقاء عملکرد، بهره‌وری و رشد، مدیریت منابع انسانی باید همواره به روز باشد و استراتژی‌های مؤثری را در نظر بگیرد.